Proces z bankiem

Wyrokiem z dnia 7 listopada 2018 r. Sąd Rejonowy w Kaliszu w sprawie z powództwa Nest Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie przeciwko pozwanemu P. o zapłatę uchylił nakaz zapłaty Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 14 marca 2018 r. sygn. akt I Nc X/18 i oddalił powództwo w całości oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Stan faktyczny sprawy z Nest Bank

Rozstrzygnięcie swoje sąd pierwszej instancji oparł na następujących ustaleniach: w dniu 27 czerwca 2012 r. w Kaliszu pomiędzy FM Bank S.A. (poprzednik prawny powoda) a pozwanym zawarta została umowa o FM Kredyt Ekspresowy KPE /X na mocy której pozwanemu udzielono pożyczki w kwocie 57 750 zł zawartej na okres do dnia 3 lipca 2017 r. Zobowiązanie poza należnością główną obejmowało opłatę przygotowawczą w wysokości 2.750 zł. Zwrot miał nastąpić w 60 miesięcznych ratach po 1591,82 zł każda z nich. W § 1 pkt 2.9 ustanowione zostały formy zabezpieczenia kredytu: poręczenie portfelowe JEREMIE i weksel in blanco wystawiony przez kredytobiorcę. Sposób dochodzenia roszczeń z weksla został wskazany w deklaracji wekslowej i w treści dokumentu „Procedura windykacyjna” pomiędzy FM Bank SA a BGK w Warszawie.

Pozwany z tytułu kontraktu dokonał na rzecz powoda wpłat w łącznej wysokości 6.376,86 zł od 3 sierpnia 2012 r. do 16 listopada 2012 r. Na rachunek powoda wpłynęła w dniu 2 kwietnia 2014r. kwota 42.482,29 zł tytułem wypłaty poręczenia. Pismem z dnia 23 kwietnia 2014 r. w związku z niewykonaniem przez pozwanego zobowiązań wynikających z umowy kredytu nr KPE/X zawiadomiono pozwanego o przystąpieniu do uzupełnienia weksla własnego zgodnie z treścią deklaracji wekslowej. Sumę wekslową, odpowiadającą części zadłużenia z tytułu zaciągniętego zobowiązania wskazano na kwotę 42.981,60 zł a termin płatności na dzień 7 maja 2014r. Jednocześnie wskazano, że zadłużenie wynosi 71.514,25 zł. Bank Gospodarstwa Krajowego wypełnił weksel na kwotę 42.981,60 zł, płatną do dnia 5 maja 2014 r. Jako datę jego wystawienia wskazano 27 czerwca 2012 r.

Sąd I Instacji oddala powództwo Nest Banku w całości

Po dokonaniu powyższych ustaleń sad pierwszej instancji stwierdził, że w przedmiotowej sprawie możliwe jest podniesienie przez pozwanego zarzutów ze stosunku podstawowego co do ważności tego zobowiązania i jego wymagalności. Mając powyższe na względzie Sąd Rejonowy uznał, że powód nie dokonał skutecznego wypowiedzenia umowy pożyczki warunkującego możliwość skorzystania z zabezpieczenia w postaci weksla. Ponadto zdaniem 1 sądu pierwszej instancji powód nie udowodnił zasadności samego roszczenia i jego wysokości oraz daty wymagalności roszczenia.

Apelacja Nest Banku

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł powód, zaskarżając wyrok w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu skarżący zarzucił naruszenie:

1. art. 6 k.c. w zw. z art. 232 zd. 1 k.p.c. poprzez błędne uznanie, że powód nie wywiązał się z obowiązku udowodnienia faktów, z których wywodzi określone skutki prawne, podczas gdy powód przedłożył szereg dowodów z dokumentów świadczących o zasadności i wymagalności roszczenia zarówno co do zasady jak i co do wysokości;

2. błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, że powód nie udowodnił rozwiązania umowy kredytu przez wypowiedzenie, podczas gdy dowód taki nie był konieczny jako, że umowa kredytu zawarta na czas określony, zakończyła swój bieg przed dniem wniesienia pozwu;

3. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów polegającego na wyprowadzeniu z całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków sprzecznych z doświadczeniem życiowym oraz z zasadami logiki, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego przyjęcia, iż powód nie udowodnił powództwa w zakresie kwoty 42.981,60 zł, mimo iż zasadność roszczenia powoda w zakresie ww. kwoty wynika wprost z przedstawionych przez powoda dowodów, a Sąd I instancji bazując na zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym winien uwzględnić powództwo w całości;

4. art. 10 ustawy prawo wekslowe w zw. z art. 6 k.c. przez jego nieprawidłowe zastosowanie poprzez uznanie, że z okoliczności iż weksel w sprawie był wekslem in blanco i w związku z tym dopuszczalne jest podnoszenie względem posiadacza weksla zarzutu uzupełnienia weksla niezgodnie z porozumieniem wekslowym, wynika że to na powodzie ciąży ciężar dowodu że okoliczność taka w sprawie nie nastąpiła, a w konsekwencji, że to powód nie udowodnił okoliczności którym zaprzeczył pozwany;

5. błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, że wypełnienie weksla nastąpiło niezgodnie z porozumieniem wekslowym, ponieważ pozwany nie został skutecznie zawiadomiony o uzupełnieniu weksla podczas, gdy zawiadomienie o wykupie weksla po pierwsze z definicji następuje po uzupełnienia weksla a po drugie nie ma wpływu na ważność zobowiązania wekslowego a wpływa jedynie na okoliczność pozostawania przez dłużnika wekslowego w zwłoce. Mając powyższe na uwadze skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 42.981,60 zł wraz z odsetkami 2 ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 maja 2014 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania za obie instancje w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W odpowiedzi na apelacje pozwany wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz o zasądzenie od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kosztów procesu za postępowanie apelacyjne.

Mając powyższe na uwadze skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 42.981,60 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 maja 2014 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania za obie instancje w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz o zasądzenie od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kosztów procesu za postępowanie apelacyjne.

Sąd Okręgowy zważył co następuje

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie. Zwrócić należy uwagę, że zobowiązanie, na które powoływała się strona powodowa wynikało z weksla in blanco mającego charakter gwarancyjny, zabezpieczający wierzytelność wynikającą ze stosunku podstawowego tj. z zawartej pomiędzy stronami umowy kredytowej z 27 czerwca 2012 r. Wskazuje na to deklaracja wekslowa, która wprost określa stosunek objęty zabezpieczeniem wekslowym. Weksel ten został zatem wręczony na zabezpieczenie wierzytelności związanej z umową pożyczki. Zgodnie z art. 10 prawa wekslowego jeżeli weksel, niezupełny w chwili wystawienia, uzupełniony został niezgodnie z zawartym porozumieniem, nie można wobec posiadacza zasłaniać się zarzutem, że nie zastosowano się do tego porozumienia, chyba że posiadacz nabył weksel w złej wierze lub przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa. W okolicznościach niniejszej sprawy, mimo iż weksel został puszczony w obieg sąd miał prawo badać stosunek podstawowy ponieważ nabywca weksla działał w złej wierze. Z uwagi na powiązania z posiadaczem weksla doskonale znał warunki jego wypełnienia, które zgodnie z porozumieniem wekslowym nie zostały spełnione.

Weksle i deklaracja wekslowa Nest Bank

W realiach sprawy Sąd Rejonowy był uprawniony do przeniesienia sporu z płaszczyzny stosunku prawa wekslowego na ogólną płaszczyznę stosunku prawa cywilnego. W szczególności, że pozwany na okoliczność prawidłowego wypełnienia weksla przedłożył deklarację wekslową, z której wynikało, że wszystkie istotne kwestie związane z wypełnieniem weksla (oznaczenie sumy wekslowej, zobowiązanie do wypełnienia weksla) nie zostały określone wprost, zostały określone z powołaniem się na umowę źródłową. Umowa pożyczki w sprawie była więc nie tylko źródłem łączącego strony stosunku kauzalnego, ale także integralną częścią porozumienia wekslowego (umowy stron), którego zawarcie towarzyszyło wręczeniu przez pozwanego weksla in blanco. Z deklaracji wekslowej wynikało, że suma wekslowa na jaką został wypełniony weksel powinna odpowiadać zadłużeniu pozwanego. W takiej sytuacji w sprawie decydujące znaczenie należało przypisać treści stosunku podstawowego, który powinien rozstrzygać o tym, czy i w jakim zakresie istnieje po stronie dłużnika zobowiązanie wekslowe, zaciągnięte wobec wierzyciela w celu zabezpieczenia wierzytelności cywilnej.

Powiązanie przez strony upoważnienia do uzupełnienia weksla in blanco z istnieniem i treścią zobowiązania podlegającego zabezpieczeniu (stosunku podstawowego względem roszczenia wekslowego) powoduje, że wekslobiorca w zasadzie nie może na podstawie prawa wekslowego uzyskać wobec wystawców weksla własnego więcej praw niż mu przysługuje w ramach stosunku, z którego wynika podlegająca zabezpieczeniu wierzytelność, czyli w ramach tzw. stosunku podstawowego (por. uchwała połączonych I.: Izby Cywilnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 1972 r. III PZP 17/70 OSNCP 1973/5 poz. 72 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 września 2010 r. I CSK 641/2009 OSNC 2011/B poz. 35). Ze względu na treść art. 6 k.c., do osoby wnoszącej pozew należy wykazanie faktów pozytywnych, stanowiących podstawę powództwa, gdyż z faktów tych wywodzi ona swoje prawo (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76).

Nest Bank był zobowiązany udowodnić zasadność roszczenia jak i jego wysokość

W sprawie o świadczenie pieniężne – a zatem i w przedmiotowym procesie – powód jest zobowiązany udowodnić zarówno zasadę roszczenia, jak i jego wysokość. Strona powodowa jest zwolniona od przeprowadzania dowodów jedynie w wypadkach przewidzianych w przepisach postępowania, tj. w art. 228 – 231 k.p.c. i w art. 234 k.p.c. (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2004 r., IV CK 215/04, LEX nr 284219; uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2004 r., IV CK 220/04, LEX nr 197659). Dopiero zatem w razie przedstawienia przez stronę powodową konkretnych dowodów na okoliczność istnienia i wysokości wierzytelności, pozwany może zgłosić własne dowody w celu obalenia twierdzeń powoda. Wówczas bowiem konkretyzuje się w stosunku do pozwanego ciężar dowodu wynikający z treści przepisu art. 6 k.c., którego procesowym 4 odpowiednikiem jest art. 232 k.p.c. Tym samym powód powinien przedstawić już wraz z pozwem dowody wskazujące na zasadność i wysokość dochodzonej należności, umożliwiając pozwanemu oraz sądowi ich weryfikację i odniesienie się do nich stosownie do stanu sprawy, czego strona powodowa nie uczyniła z wiadomych tylko sobie przyczyny. Z deklaracji wekslowej wynika, że bank ma prawo wypełnić weksel w każdym czasie w przypadku niedotrzymania umownych terminów spłaty, na sumę odpowiadającemu zadłużeniu.

Nest Bank nie udowodnił wysokości ani wymagalności roszczenia

Powód przedkładając umowę z dnia 27 czerwca 2012 r. nie przedstawił jej harmonogramu spłat, ani też wypowiedzenia umowy, nie przedstawił również dokumentu wskazującego rozliczenie sposobu wpłat dokonanych przez pozwanego. Zdaniem Sądu Okręgowego strona powodowa przedstawionymi dowodami nie wykazała w toku postępowania jaka jest wysokość zadłużenia pożyczkobiorcy z tytułu umowy kredytu, którego spłatę zabezpieczono wekslem. Na stronie powodowej spoczywał ciężar udowodnienia faktu, że wierzytelność istnieje, jest wymagalna, a ponadto i przede wszystkim w realiach tej sprawy, że istnieje co do dochodzonej pozwem wysokości na dzień wydania wyroku.

Apelacja Nest Banku zostaje oddalona

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 1 sentencji. O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. SSO

Jeżeli potrzebujesz pomocy, chcesz abym przeanalizował Twoją sytuację, masz proces z bankiem napisz na [email protected] lub poprzez kontakt